12 JYOTIRLINGA
यहाँ 12 ज्योतिर्लिंगों की सूची दी गई है, जिनका उल्लेख शिव पुराण में मिलता है। ये भगवान शिव के सबसे पवित्र और प्रमुख मंदिर माने जाते हैं:
१२ ज्योतिर्लिंगों के नाम (हिंदी में):
- सोमनाथ ज्योतिर्लिंग – सौराष्ट्र, गुजरात
- मल्लिकार्जुन ज्योतिर्लिंग – श्रीशैलम, आंध्र प्रदेश
- महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग – उज्जैन, मध्य प्रदेश
- ओंकारेश्वर ज्योतिर्लिंग – मंधाता द्वीप, मध्य प्रदेश
- केदारनाथ ज्योतिर्लिंग – उत्तराखंड (हिमालय)
- भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग – पुणे, महाराष्ट्र
- काशी विश्वनाथ ज्योतिर्लिंग – वाराणसी, उत्तर प्रदेश
- त्र्यंबकेश्वर ज्योतिर्लिंग – नासिक, महाराष्ट्र
- वैद्यनाथ (बैद्यनाथ) ज्योतिर्लिंग – देवघर, झारखंड
- नागेश्वर ज्योतिर्लिंग – द्वारका, गुजरात
- रामेश्वर ज्योतिर्लिंग – रामेश्वरम, तमिलनाडु
- घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंग – एलोरा, महाराष्ट्र
स्मरण हेतु श्लोक (स्मृति में रखने के लिए):
"सौराष्ट्रे सोमनाथं च श्रीशैले मल्लिकार्जुनम्।
उज्जयिन्यां महाकालं ओंकारं ममलेश्वरम्॥
केदारं हिमवत्पृष्ठे डाकिन्यां भीमशंकरम्।
वाराणस्यां च विश्वेशं त्र्यंबकं गौतमीतटे॥
वैद्यनाथं चिताभूमौ नागेशं दारुकावने।
सेतुबंधे च रामेशं घृष्णेशं शैलकुञ्जरे॥"
इन सभी ज्योतिर्लिंगों की यात्रा को अत्यंत पुण्यदायक और मोक्षदायक माना गया है।
Comments
Post a Comment