12 JYOTIRLINGA

 

यहाँ 12 ज्योतिर्लिंगों की सूची दी गई है, जिनका उल्लेख शिव पुराण में मिलता है। ये भगवान शिव के सबसे पवित्र और प्रमुख मंदिर माने जाते हैं:

१२ ज्योतिर्लिंगों के नाम (हिंदी में):

  1. सोमनाथ ज्योतिर्लिंग – सौराष्ट्र, गुजरात
  2. मल्लिकार्जुन ज्योतिर्लिंग – श्रीशैलम, आंध्र प्रदेश
  3. महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग – उज्जैन, मध्य प्रदेश
  4. ओंकारेश्वर ज्योतिर्लिंग – मंधाता द्वीप, मध्य प्रदेश
  5. केदारनाथ ज्योतिर्लिंग – उत्तराखंड (हिमालय)
  6. भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग – पुणे, महाराष्ट्र
  7. काशी विश्वनाथ ज्योतिर्लिंग – वाराणसी, उत्तर प्रदेश
  8. त्र्यंबकेश्वर ज्योतिर्लिंग – नासिक, महाराष्ट्र
  9. वैद्यनाथ (बैद्यनाथ) ज्योतिर्लिंग – देवघर, झारखंड
  10. नागेश्वर ज्योतिर्लिंग – द्वारका, गुजरात
  11. रामेश्वर ज्योतिर्लिंग – रामेश्वरम, तमिलनाडु
  12. घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंग – एलोरा, महाराष्ट्र

स्मरण हेतु श्लोक (स्मृति में रखने के लिए):

"सौराष्ट्रे सोमनाथं च श्रीशैले मल्लिकार्जुनम्।
उज्जयिन्यां महाकालं ओंकारं ममलेश्वरम्॥
केदारं हिमवत्पृष्ठे डाकिन्यां भीमशंकरम्।
वाराणस्यां च विश्वेशं त्र्यंबकं गौतमीतटे॥
वैद्यनाथं चिताभूमौ नागेशं दारुकावने।
सेतुबंधे च रामेशं घृष्णेशं शैलकुञ्जरे॥"

इन सभी ज्योतिर्लिंगों की यात्रा को अत्यंत पुण्यदायक और मोक्षदायक माना गया है।

Comments

Popular posts from this blog

MAHUA BAGH GHAZIPUR